SELMAN CÖMERT | KARAR
Biden kabinesi, Trump idaresinin Çin’e karşı sert duruşunu sürdüreceklerini açıkça belirtmiş olsa da, analistler ABD ve Çin ilgilerinin “iş birliğine dayalı” taraflarına de dikkat çektiler.
The Epoch Times’ta yer alan bir habere nazaran, Joe Biden seçim kampanyasında, iklim değişikliği ve nükleer silahlanmanın önlenmesi üzere hususlarda Çin rejimiyle iş birliği yapacağını söylemişti. Biden, “Halk sıhhati ve iklim değişikliği de dahil, bizim çıkarımıza olduğunda Çin’le iş birliği yapabilmek için çalışacağız” demişti. Eski ABD Lideri Donald Trump’la olan başkanlık münazarasında da Biden, “Paris İklim Muahedesine tekrar katılarak Çin’in ona uymasını sağlayacağım” demişti.
Uzmanlar, ABD’nin iklim değişikliği konusunda Çin’le işbirliği yapmasını; insan hakları, ticaret ve ulusal güvenlik üzere öbür kilit alanlarda ABD’nin Pekin idaresine boyun eğmesine yol açmasından endişeleniyor.
ÇİN: İÇ İŞLERİMİZE KARIŞARAK SİZİ DESTEKLEMEMİZİ BEKLEMEYİN
Komünist Çin rejimi, iki tarafın işbirliği yapabilmesi için kendi kaidelerinin kabul etmesi gerektiğini bildirmişti. İklim değişikliği konusunda Biden idaresiyle iş birliği hakkında 28 Ocak’ta açıklama yapan Çin Dışişleri Sözcüsü Zhao Lijian, “Çin, iklim değişikliği konusunda Amerika Birleşik Devletleri ve milletlerarası toplulukla iş birliği yapmaya hazır” demişti. Zhao, açıklamasında kelam konusu Çin-ABD iş birliğinin bir bütün olarak ikili münasebetlerle yakından irtibatlı olduğunu vurgulayarak, “Hiç kimse, Çin’in iç işlerine pervasızca karışarak ve çıkarlarını baltalayarak, Çin’in onları anlamasını ve desteklemesini hayal etmemeli” demişti.
ÇİN ZULMÜ TARTIŞMAYA AÇIK DEĞİL
Çin Komünist Partisi; Doğu Türkistan’da ve Tibet’te azınlıklara yönelik yaptığı zulmü, Hong Kong’daki baskısı ve Tayvan’ın sindirilmesi üzere mevzuları çıkarlarının en kıymetli modülleri olarak nitelendirerek tartışmaya açık olmadığını bildirmişti.
CHANG: ÇİN’LE TIPKI GEZEGENDEYİZ, İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİ ÖNLEMEK ONLARIN DA MENFAATİNE
“Çin’in Yaklaşan Çöküşü” (The Coming Collapse of China) kitabının müellifi Gordon Chang, Çin rejiminin koyduğu şartlar göz önüne alındığında ABD’yle iş birliği yapmasının mümkün olamayacağını söyledi. Chang, “Çin’in durumu, ‘ya bizimle her hususta iyi bağlantılarınız olur, ya da hiçbiri’dir. Bize bu seçim hakkı verildiğinde, ‘hiçbirini’ seçmeliyiz. Zira Çin, yapan bir tartışma yapabileceğimiz alanları daraltmaya çalışıyor” dedi.
Çin rejimin iklim konusunda harekete geçmesini sağlamak için ABD’nin rastgele bir şey teklif etmesine gerek olmadığını belirten Chang, “Çinliler bizimle birebir gezegendeler. Hasebiyle, iklim değişikliğini önlemede bizimle birebir menfaatleri var, bu yüzden onlara hiçbir şey vermenize gerek yok” dedi.
ESKİ GÜVENLİK DANIŞMANI: ÇİN’LE MÜZAKERE BOŞA VAKİT KAYBI
Reagen idaresinde ticaret müzakerecisi olarak misyon yapmış olan Clyde Prestowitz, Çin rejimiyle iklim değişikliği konusunda yapılacak rastgele bir müzakerenin vakit kaybı olacağını söyledi. Çin’in kelamına güvenilmeyeceğini öne süren Prestowitz, “Çin, bizim için kabul edilebilir rastgele bir muahedeyi müzakere etmeyecek” dedi.
Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Yardımcısı Matthew Pottinger da misal açıklamalarda bulundu. Çin’in müzakere tuzaklarına sıkış kalınmaması gerektiğini söyleyen Pottinger, ABD idarelerinin; IP hırsızlığı üzere ABD’ye karşı ziyanlı hareketleri sürdürmesine müsaade veren yılları boşa harcadığını, Çin’le resmi görüşmelerinde somut sonuçlar vermediğini belirtti.
Öte yandan, Gordon Chang, karbon salınımını azaltmak için ABD’nin, Çin’den alım yapmayı bırakmasını ve nakliye sanayisinin ‘ağır kirletici’ olduğunu göz önünde bulundurarak, üretimin tekrar ABD topraklarında yapılmasına başlanması gerektiğini söyledi.
Karar
